درس اول
خوب دوستان عزیز مطالب رو اینطور شروع می کنیم اول شما باید خیلی ساده با الفبای کردی یا بهتر بگم نوشتار کردی آشنا بشید تا بتوانید مطالبی رو که به کردی و فارسی می نویسم خوب تلفظ کنید.
پس درس اول رو با الفبای ساده زبان کردی شروع می کنیم.
این درس با فیلم کامل توضیح دادە میشە ولی فعلا ساده پیش میرویم و توضیح می دهیم.
به ادامه مطلب/بەردەوام مراجعه کنید.
نویسه های زیر الفبای کُردی را نشان می دهند :
صامت (بی صدا ) :
ئـ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ / ز / ژ / س / ش /ع / غ / ق / ف / ڤ / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / ه / ی
( 29 حرف )
مصوت ( صدادار ) :
ئـه / ئێ / ئۆ / ئا / ئوو {او کشیده} / ئی / ئو {او کوتاه} / بزرۆکە / ( 8 نویسه)
که در فارسی حرف های صدادار به این شکل می شود:
ـَـــِـــــُــ آ او ای
نکته مهم
در نوشتار کردی تمام صدادارها نوشته میشوند و همانطور که از دهان خارج می شود همانطورم روی کاغذ مینویسند.
مثلا: کلمه خواهر در نوشتار کردی با همان تلفظ فارسی میشه: خاهەر، یا خویش = خیش
حروف زبان کردی به دو بخش تقسیم میشود
1.صامت (بیصدا، بێدەنگ/نەبزوێن):
به آواهایی گفته می شوند که در هنگام ادا کردن آنها زبان یا لبها در دهان با هم برخورد می کنند یا به اصطلاع استپ می شوند. (یعنی امکان برخورد دارد).
نویسه های زیر الفبای زبان فارسی را نشان می دهد :
صامت (بی صدا )
ء / ا / ب/ پ/ ت/ ث/ ج/ چ/ ح/ خ/ د/ ذ / ر/ ز/ ژ/ س/ ش / ص/ ض/ ط / ظ/ ع / غ/ ق/ف/ک/گ/ ل/ م/ ن/ و/ ه/ ی / (33 نویسه)
صامت ها در نوشتار کردی
ئـ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ / ز / ژ / س / ش /ع / غ / ق / ف / ڤ / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / ه / ی
مصوت ( صدادار )
َ / ِ / ُ / آ / او / ای ( 6 نویسه)
با کمی دقت در الفبای کوردی و فارسی می توان به تفاوت های ظاهری زیر اشاره کرد :
در صامت ها :
1. در الفبای کُردی نویسه های ( ث / ذ / ص / ض / ط / ظ ) وجود ندارند پس این نویسه ها در نوشتار کُردی هیچ کاربردی ندارند .
برای نویسه های (ث / ص / س ) ازنویسه (س)
برای نویسه های (ت / ط ) از نویسه (ت)
برای نویسه های (ذ / ز / ض / ظ ) ازنویسه (ز)
2. نویسه های (ئـ/ ڕ / ڤ / ڵ ) تنها به الفبای زبان کُردی اختصاص دارند . که حروف بیصدا هستند.
در مصوت ها :
1. نویسه های ( آ / ای ) هر دو از نظر تلفظ شبیه هم هستند در وقت نوشتن هم تنها در ابتدای کلمه فرق دارند 2. تلفظ نویسه های (ئـه / ئێ / ئۆ / ئوو ) دقیقا شبیه تلفظ نویسه های ( َ / ِ / ُ / او) است
اما شیوه نوشتاریشان با هم متفاوت است .
3. نویسه های (او {او کوتاه} / { I } بزرۆکە ) تنها به الفبای زبان کُردی اختصاص دارند . که صدادارند
بزرۆکە: در الفبای عربی نویسه ایی برای بزرۆکە در نظر گرفته نشده اما در الفبای لاتین از نویسه (i) استفاده می شود.
بزرۆکە صوتی نزدیک به صوت کسره است که در رسم الخط لاتین به صورت (i) نشان داده می شود.
عرب آن را کسره ی مختلضه یعنی کسره دزدکی، کوتاه می خوانند . " بزر " در کُردی به معنی گم شدن است .
مثلا: کلمه "گرتن" از دو بخش "گر" "تن" ساخته شده که در هر بخش صداداری دیده نمیشود.
هر وقت در یک بخش حرف صدادار (ـه / ێ / ۆ / ا / وو {او کشیده} / ی / و {او کوتاه})ی ندیدید بدانید که بزروکه بینشان هست مثال: بردن = دارای دو بخش بر / دن، می بینیم که در بخش "بر" و بخش "دن" بین حروف "ب، ر" هیچ صداداری نمی بینید و این یعنی بزروکه داره و این درباره "د، ن" هم همینطوره و بزروکه هست.
لطفا معنی این کلمات را به خاطر بسپارید.
حرف: پیت، تیپ
صدادار: بزوێن، دەنگدار
بیصدا: نەبزوێن، بێدەنگ
بخش، هجا: بڕگە، کەڕت
کلمه: وشە
جمله: ڕستە
نوشتن: هژار شنۆیی