درس پنجم
حروف بیصدایی که در کردی هستند و در فارسی نیستند.
1ـ حرف "ڤ"ٓ
این حرف در فارسی در بعضی کلمات به چشم میخورد مثل: اول، دوم، وای و ... ولی در الفبا وجود ندارد.
در کوردی با لهجه کرمانجی این حرف بیشتر استفاده میشود و در کوردی با لهجه سورانی بیشتر "واو" به جای این حرف مینویسند.
بێریڤان
= بێریوان
ئەڤین = ئەوین
به تلفظ این حرف در زبان کردی دقت کنید
برای خواندن این بخش به ادامه/بەردەوام مراجعه کنید.
ڤـ ڤ ـڤـ
چند نمونە از این حرف
بڤڤە: (کلمه تنبیه بچه)/ بڤە
ئەڤین (عشق)
تاڤگە (آبشار)
گۆڤار (روزنامە ، مجله)
ڤڕڤڕە:(دروغگو)
نێچیرڤان (شکارچی)
در لاتین این حرف رو v می نویسند
2_حرف " ڵ "
این حرف همان " ل " است کە کلفتر تلفظ می شود و با گذاشتن یک هفت کوچک در بالای" ل" ساده درست میشە و هیچ وقت این حرف در اول کلمەای کوردی نمیاد
مثل:
گوڵ (گل)
گوڵـاو (گلاب)
کـڵـاو (کلاه)
کۆمەڵـە (گروە)
هەڤاڵ (رفیق)
ماڵ (خانە)
ئەڵڵاهـ (اللّە)
همانطور کە ملاحظە می کنید
" ڵ " در اول کلمه نمی آید همیشه حرف اول کلماتی که " ل " دارند نازک است.
مثل:
لاواز (ضعیف)
لابردن :(برداشتن، دور کردن)
لاتان : (نزد شما، لاتها)
لووس (لوس)
لەیلا (لیلا)
و در آخر و وسط مثل:
مل (گردن)
جل (لباس)
گول (یک نوع مریضی)
تفاوت این دو حرف را در تلفظ این کلمات احساس کنید.
چڵ (شاخە) چل (عدد چهل)
گوڵ (گل) گول (مریضی)
مل (گردن) مڵ (ریگ، موش ...)
پس خیلی فرق میکنه اگه تلفظ این حرفها درست گفتە نشە.
چند مثال دیگر: ل و ڵ
چڵ (شاخە)🌿 چل (چهل) 40
گوڵ (گل) 🌹 گول (یک نوع بیماری)
خێڵ (عشیرت) خێل (انحراف چشم، لوچ)
بەڵەک (سیاه و سفید) بەلەک (ساق پا)
گڵ (خاک) گل (چشم درد)
درست تلفظ نکردن یا درست ننوشتن این حرف خیلی در معنا تفاوت ایجاد می کند
این حرف در لهجه کرمانجی نیست برای همین در الفبای کوردی لاتینی هم حرفی برای آن تعین نکردن و معمولا از دو بار نوشتن حرف LL برای "ڵ" استفاده میشه.
3_حرف "ڕ" و "ر"
تلفظ این حرف معمولا برای غیر کردها بسیار سخت است زیرا این حرف هم مثل حرف "ڵ"در زبان فارسی وجود ندارد
بصورت (ڕ)کلفت تلفظ میشود. برای تلفظ صحیح باید زبان کمی عقب تر از دندانها قرار گیرد و بخشی از نوک زبان با پشت دندانهای بالا بچسبد . این حرف مشدد و ادامه دار تلفظ می شود .
از لحاظ نوشتاری نشانه ی (۷) هفت کوچک در زیر ( ر) بصورت ( ڕ) قرار میگیرد که برای جدا سازی این حرف از حرف " ر " که نازک تر تلفظ می شود لازم است .
نکته بسیار مهم : در زبان کردی هیچ کلمه ایی با "ر" نازک شروع نمی شود هرگاه کلمه ایی با حرف "ر" شروع شود حتما آوای ( ڕ )را دارد و علامت "۷" در زیر حرف (ر)است نه بالای آن یصورت ( ڕ)پس حتما هرگاه در اول کلمه بود "ڕ"است اما در وسط کلمه شاید "ر" یا شاید "ڕ"باشد.
مثال:
حرف ( ر ): باران، کاروان ، شار ، دار ، سەربەرز
حرف ( ڕ ): ڕێوی ، ڕەش ، مەڕ، ڕاز، ڕزگار، ڕۆژ، ڕامیاری، ڕەنگ، ڕووبار
نمونە های ر و ڕ
جار (دفعە) جاڕ (صدا) 🗣
بڕین (بریدن) برین (زخم)
کەڕ (ناشنوا) 😑 کەر (خر) 🐴
وەرین (ریزش) وەڕین (پارس سگ)
پەری (پری) پەڕی (پرید)
رعایت "ڕ" در اول کلمات لازم است.
در کردی لاتینی چون حرف "ڕ"وجود نداره به صورت RR مینویسند گرچه در ابتدای کلمه لازم نیست دو RR باشه مثال:
ker خر = کەر
kerr ناشنوا = کەڕ